Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Facebook YouTube
Facebook YouTube

Kirgistan

, Kirgistan, Kompas Travel
Oficjalna nazwa: Republika Kirgistanu
Populacja: 6 100 000
Powierzchnia: 198 500 km²

, Kirgistan, Kompas Travel

Galeria

Walory turystyczne Kirgistanu, Kirgistan – czasy obecne, krótka historia Kirgistanu.

Walory turystyczne Kirgistanu

Piękno naturalne Kirgistanu jest zdumiewające i przemierzając jego wszystkie strony za każdym razem odkrywa się nowe, wspaniałe pejzaże. W Kirgistanie można zrozumieć, że natura tworzy sztukę w pełnym tego słowa znaczeniu. W kraju, w którym 94% powierzchni zajmują góry bardzo popularne są wycieczki górskie na każdym poziomie. Kirgistan to królestwo Tien-Shan, lodowców oraz turkusowych jezior ukrytych wysoko w górach. Najwyższym wierzchołkiem jest Szczyt Pobedy (7439m n.p.m), który jest jednocześnie naturalną granicą z Chinami. Dostanie się tam jest nie tylko dla wytrwałych ale także i bogatych gdyż potrzebne są przygotowania, sprzęt i przewodnik. Myślę, że aby poznać piękno naturalne Kirgistanu poleciłbym następujące miejsca: wyprawa do Altyn Araszan a stamtąd wyprawa konna do turkusowego jeziora Ala-Köl, wyprawa nad górskie jezioro Issyk-Köl będące chlubą narodową Kirgistanu, lasy orzechowe i wodospady dookoła Arslanbob, wizyty u hodowców ptaków drapieżnych, dolina Karakol oraz wiele innych wypraw konnych w góry.

Możliwości jest wiele gdyż Kirgistan jest tak pięknym krajem, że nawet jadąc samochodem i wyglądając przez okno mamy do czynienia z pięknem naturalnym. Zaznaczam jednak, że na żadnej z tych wycieczek nie możemy oczekiwać luksusu, przez który rozumiem dobry transport lub w ogóle jakikolwiek transport. Czasem trzeba iść wiele kilometrów, oglądając zbocza gór i owce pasące się na zielonych pastwiskach, lecz to właśnie należy do atrakcji turystycznych. W Kirgistanie są także gorące źródła, po których obowiązkowo należy się zamoczyć w lodowatej rzece. Polecam także wizytę nad jeziorem Song-Köl gdzie odbywają się czasem festiwale kultury kirgiskiej w postaci jazdy na koniach i zapasów konnych. Jeśli jesteście blisko Karakol koniecznie radzę pojechać do Jeti-Öghüz aby zobaczyć góry z czerwonego piaskowca w kształcie rozbitego serca. W mieście Naryn i Koczkor polecam kupienie szyrdaka czyli narodowego dywanu z koziej wełny. Natomiast picie kumysu (sfermentowanego mleka od kobyły) oraz zajadanie się szaszłykami baranimi z cebulą tylko dodaje smaku naszej kirgiskiej przygodzie.

Sami Kirgizi natomiast są przywiązani do swojej kultury wojownika, co dziś odzwierciedlone jest między innymi w narodowych sportach Kirgistanu, pomimo że bardzo popularna jest też piłka nożna.

Podróżowanie po Kirgistanie to ciężka praca, która daje jednak satysfakcję upartym, silnym i wytrwałym. Zrobiłem wszystkie powyższe rzeczy i wiele innych i uważam Kirgistan za kraj pięknych pejzaży i wspaniałej przygody. Każdy kto przyjedzie do Kirgistanu będzie walczył z urokami piękna naturalnego, i choć nie zawsze jest łatwo bardzo polecam ten kraj.

Altyn Araszan oraz wyprawa konna do turkusowego jeziora Ala-Köl. Kirgistan.

Altyn Araszan oraz wyprawa konna do turkusowego jeziora Ala-Köl. Kirgistan.

Kirgistan – czasy obecne

Wstęp:

W kwietniu 2010 roku (czyli zaraz przed moją wizytą) nastąpiła krwawa rewolucja na ulicach Biszkeku, podczas której prezydent kraju Kurmanbek Bakiyev został zmuszony do zejścia ze swojego stanowiska i do ucieczki z kraju. Parę miesięcy potem nastąpiła kolejna przemoc. W miastach Doliny Fergana wybuchł konflikt etniczny, którymi ofiarami byli Uzbekowie zamieszkujący Kirgistan. (Byłem w miastach Osz i Jalal-Abad po tym jak to się stało. Więcej w reportażu). Interesującym faktem jest także to, że ten mały i biedny centralno-azjatycki kraj jest ważnym punktem strategicznym, gdyż swoje bazy wojskowe mają tu USA i Rosja.

Ekonomia:

Od czasu niepodległości w Kirgistanie nastąpiło wiele reform ekonomicznych i finansowych legislatur. Jednak przy wielkiej korupcji jaka temu towarzyszy ludzie są nadal biedni, a niepewność ekonomiczna i polityczna są częścią dnia codziennego. Kirgistan był drugim najbiedniejszym krajem Związku Radzieckiego, a dziś jest drugim najbiedniejszym krajem Azji Centralnej. Oznacza to, że około 30% ludzi w Kirgistanie żyje poniżej granicy ubóstwa. Z tego co się dowiedziałem przeciętna pensja to ciągle tylko $50 miesięcznie, choć wielu w ogóle nie zarabia. Policja natomiast czuje się bezkarna i widzi w turystach jedynie dodatkowy dochód. Po rozpadzie Związku Radzieckiego sytuacja ekonomiczna była tak tragiczna, że prawie 90% wyborców głosowało w 1991 roku za ponownym przystąpieniem do ZSRR, gdyby była taka możliwość. Wiele fabryk i podstawowych gałęzi przemysłu przestało istnieć wraz z rozpadem ZSRR. Sytuacja ekonomiczna w Kirgistanie poprawiła się ostatnio bardzo nieznacznie, gdyż 800000 Kirgizów pracuje w Rosji, co składa się na 40% GDP Kirgistanu. Jak widać więc tym bardziej jest to tragedia, lecz z drugiej strony poziom życia jest tu nadal lepszy niż w Indiach.

Główną gałęzią przemysłu jest rolnictwo, która daje zatrudnienie około 35% ludzi. Kirgistan jest krajem górskim o zielonych dolinach co sprzyja hodowli zwierząt na mięso, wełnę i mleko. Są to głównie konie, owce, kozły oraz rzadziej wielbłądy. Uprawia się tu przede wszystkim: przenicę, różnego rodzaju warzywa, owoce i tytoń. Kirgistan jest też szczególnie znany jako eksporter orzechów włoskich, pochodzących z Arslanbob. Niestety benzyna i maszyny rolne są tak drogie, że Kirgizi wciąż uprawiają ziemię ręcznie i za pomocą zwierząt, tak jak to było wiele dekad temu. Kirgistan jest bogaty w surowce naturalne, dlatego metalurgia jest ważną częścią przemysłu. Kirgistan ma też złoża węgla, złota i uranu. Z drugiej strony jednak rząd stara się zachęcić inwestorów z zewnątrz do wydobywania i przetwórstwa złota, gdyż sam nie ma na to pieniędzy. Ukształtowanie terenu Kirgistanu daje też bardzo dobre mozliwości produkcji i eksportu energii hydroelektrycznej. Do dziś jednak wiele godpodarstw wiejskich jest zależna od tego co sama wyhoduje, a ekonomia wiejska i miejska bardzo różni się od siebie.

Infrastruktura w Kirgistanie istnieje lecz niestety nie jest dobra. Jest tylko jedna mała linia pociągowa, a poza tym kraj jest uzalezniony od dróg wijących się dookoła gór, gdzie istnieje ryzyko lawinowe. Stąd na przykład do dziś jest popularny transport konny, co ma także podłoże kulturowe i oszczędza pieniądze na benzynę.

Edukacja:

Edukacja w Kirgistanie jest obowiązkowa i darmowa przez 9lat, od 7 do 15 roku życia. Oznacza to jednak, że do szkoły zapisano tylko około 85%-90% dzieci. Językiem wyładowym w szkołach podstawowych i średnich jest kirgiski, lecz w szkołach wyższych rosyjski. Rząd Kirgistanu wydaje na edukację około 4,5% swojego GDP, co odzwierciedla się w niskich pensjach nauczycieli i brakiem odpowiedniego sprzętu. Językiem narodowym jest kirgiski i wciąż rosyjski, choć nie wiadomo jak długo. Piśmienność stoi na poziomie około 99.5%.

Górskie jezioro Issyk-Köl to duma narodowa Kirgistanu.

Górskie jezioro Issyk-Köl to duma narodowa Kirgistanu.

Zdrowie:

Służba zdrowia w Kirgistanie jest oparta na przykładzie Związku Radzieckiego, co oznacza żejest wystarczająca ilość szpitali oraz ilość lekarzy na obywateli, lecz jest ogromna dysproporcja co do rozmieszczenia szpitali, brak sprzętu oraz źle wyuczona opieka medyczna. Najgorzej jest po tym względem na południu, w okolicach Osz i Jalal-Abad, gdzie jest za mało szpitali, sprzętu i personelu. Dużym problemem jest też bardzo zły stan ekonomiczny Kirgistanu oraz niskie pensje, które pogorszyły się znacznie od rozpadu Związku Radzieckiego. Prowadzi do tego, że wielu lekarzy wybiera inne zawody. Poza tym Kirgistan nie produkuje żadnych lekarstw ani szczepionek, co oznacza że musi wszystko importować i płacić amerykańskimi dolarami, których Kirgistan po prostu nie ma. Z powodu braku podstawowych szczepionek istnieje duże ryzyko epidemii błonicy i odry, tak jak miało to już miejsce w 1993 roku. Opieka zdrowotna jest tak zła, że pacjenci muszą sami kupować lekarstwa oraz nawet narzedzia operacyjne. Jakość tych narzędzi kupiona na bazarach jest słaba a zatrucia też się już zdarzały z powodu braku higieny.

Śmiertelność noworodków to około 70 na 1000 urodzeń. Najczęstszą chorobą jest gruźlica oraz niestety HIV, który zdarza się najczęściej w więzieniach, oraz na południu kraju w powodu przemytu i zażywania narkotyków. Poza tym z powodu bardzo złej opieki szpitalnej zdarzył się też przypadek, że 72 dzieci zostało zarażonych wirusem HIV w szpitalach, a potem te dzieci przekazały HIV swoim matkom. Oblicza się, że rocznie na AIDS imiera około 500 osób. System zdrowotny Kirgistanu jest w fazie ciągłych przemian i poszukiwania inwestorów.

Kultura/Religia:

Spośród ponad 5mln populacji Kirgistanu 52% stanowią Kirgizi, 10% Słowanie, 14,5% to Uzbekowie, oraz reszta. Islam w Kirgistanie (91%) ma podłoże kulturowe i nie kieruje życiem ludzi, jak to jest w skrajnych islamskich krajach. Chrześcijaństwo (17%) wyznają głównie Rosjanie i Ukraińcy, ale też Niemcy, którzy nie wrócili do Niemiec po rozpadzie ZSRR. Kultura Kirgistanu opiera się przede wszystkim na nomadycznym trybie życia, kiedy pasterze przemierzają na koniach ogromne odległości w poszukiwaniu nowych pastwisk dla swoch zwierząt. Związane są także z tym tradycyjne jurty, picie sfermentowanego mleka od kobyły i zielonej herbaty, transport sprzętu i jurt na grzbietach koni i wiełbłądów.

Kultura Kirgiska oznacza także produkcje ubiorów i tradycyjnych dywanów z koziej wełny, zwanej szyrdakami. W wyrobie tekstyliów specjalizują się kobiety, które tworzą stroje i dywany o bardzo wyszukanych wzorach. Zgodnie z tradycją dywane i husty są wieszane w kirgiskiej jurcie i stanowią dumę małżeńskiej pary. Dziś jednak wyroby szyrdaków to także duży interes turystyczny. Kirgiskie jedzenie jest odzwierciedleniem nomadycznego trybu życia, co składa się na mięso kóz i owiec, oraz mleko i sery z tych zwierząt. Oprócz tego jest też „plov”, czyli ryż tonący w oleju ze skwarkami, będący popularna potrawą we wszystkich krajach Azji Centralnej. Z nomadycznym trybem życia są też blisko związane narodowe gry Kirgistanu, które opisałem tutaj. Poza tym w Kirgistanie istnieje też już nielegalny lecz ciągle praktykowany zwyczaj porywania narzeczonych. Ogólnie nie przynosi to zamierzonych efektów lecz czasami są z tego udane małżeństwa. Kirgistan ma też mitycznego epickiego bohatera o imieniu Manas, a sama flaga Kirgistanu oznacza słońce widziane od wewnątrz jurty.

Media:

W kraju gdzie w tak szybkim tempie następuje dużo przewrotów politycznych, rewolucji i etnicznej czystki ciężko jest zachować wolność prasy. W Kirgistanie tylko w samym 2011 zanotowano 3 ataki na dziennikarzy a media nie donosiły o ważnych informacjach na temat morderstw Uzbeków i policjantów. Jednak po obaleniu prezydenta Bakieva sytuacja poprawiła się. Na liście wolności prasy na 179 krajów i terytoriów Kirgistan w latach 2011-2012 jest na miejscu 108, co jest ogromną poprawą gdyż w 2010 Kirgistan był na miejscu 159.

Mój koń podczas wyprwy górskiej przez Kirgistan.

Mój koń podczas wyprwy górskiej przez Kirgistan.

Zagrożenia przyrody:

Problemami związanymi z zanieczyszczeniami środowiska to głównie zanieczyszczenie powietrza z powodu nadmiernej emisji dwutlenku węgla do atmosfery, ocieplenie klimatu i pustynnienie terenów. Problemem jest także zbyt wiele nierodowitych gatunków zwierząt co stawia rodowite gatunki w ciężkiej sytuacji. Oprócz tego są to także nadmierne uprawy i celowe zabijanie zwierząt. Także przemysł wydobywczy który zlokalizowany jest na dużych wysokościach, zanieczyszcza odpadami toksycznymi i radioaktywnymi, oraz metalami ciężkimi. Jest to oczywiście problem dla ekosystemów wysokogórskich, choć odpady miejskie też stanowią ogromny problem, gdyż nie utylizuje się ich w odpowiedni sposób.

Krótka historia Kirgistanu

Kultura Kirgistanu ma swoje początki około 200 roku przed Chrystusem i jest to lud pochodzenia tureckiego, który wówczas mieszkał na terenach dzisiejszej Mongolii. Następnie ten nomadyczny naród wyruszył na obszar dzisiejszej Syberii i zajmował te tereny do około VIII wieku. Jednak gdy Imperium Mongolskie rosło w siłę wyruszyli na południe. Warto zaznaczyć, że w XII wieku islam został wiodącą religią w tym regionie. Dopiero około XVI wieku Kirgizowie zajęli teren, który dziś znamy jako Republika Kirgistanu. Nie oznaczało to jednak bezproblemowej przyszłości gdyż cały Kirgistan stał się częścią Imperium Rosyjskiego w 1876 roku. To spowodowało liczne przeciwstawienia carowi, w czego efekcie wielu Kirgizów wyemigrowało do Chin.

Następnie od 1918 aż do 1926 Kirgistan miał wiele nazw w obrębie carskim i też nie od razu został on wyodrębniony na oddzielny naród od Kazachstanu. W tych właśnie latach jedną z nazw była Kirgiska Autonomiczna Sowiecka Republika Socjalistyczna. Na przykład w 1936 roku w obrębie Związku Radzieckiego została utworzona Kirgiska Sowiecka Republika Socjalistyczna i taką nazwę miała aż do rozpadu ZSRR. Mimo tego, że Kirgistan był pod zaborem, w latach 20-tych XX wieku rozwijała się sztuka, kultura, ekonomia i edukacja, choć zbyt często zmieniał się alfabet. Tak np. najpierw był alfabet arabski, potem łaciński, aż w końcu cyrylica, która obowiązuje do dziś. W latach 80-tych nadal nie zezwalano na tworzenie partii politycznych lecz pozwolono na większą wolność w propagowaniu kirgiskiej literatury.

Trasa Pamirska dzielona z Tadżykistanem. Kirgistan.

Trasa Pamirska dzielona z Tadżykistanem. Kirgistan.

Myślę, że najważniejszym rokiem był 1991 gdy wraz z rozpadem ZSRR powstała niepodległa Republika Kirgistanu. Zmieniono także wówczas nazwę stolicy z Frunze na Biszkek. Pomimo niepodległości stan ekonomiczny kraju był na tyle ubogi, że prawie 90% wyborców głosowałoby w 1991 roku za ponownym przystąpieniem do ZSRR, gdyby była taka możliwość. Dziś ten piękny, górzysty kraj Azji Centralnej rozwija się w wolnym tempie.

Mapa

Lokalizacja

, Kirgistan, Kompas Travel

Informacje praktyczne

Wiza turystyczna: Kirgistan jest kolejnym krajem Azji Centralnej, który zniósł wizy dla Polaków, pod warunkiem że pobyt nie przekroczy 60 dni. 

Chciałbym jednak opowiedzieć jaki miałem problem w 201o roku. Swoją kirgizką wizę wyrobiłem w Londynie, co było wielkim błędem gdyż było drogo. Za miesięczną wizę wielokrotnego wstępu zapłaciłem £60. Potrzebne było zdjęcie, wypełnienie formularza i za kilka dni wiza była gotowa. Wiza do Kirgistanu jest najłatwiejsza spośród wszystkich wiz centralno-azjatyckich. Oficjalne zaproszenie nie jest potrzebne. Rejestracja w OVIR (policja imigracyjna) na wizie turystycznej do 90 dni była potrzebna, lecz nie jeśli wiza była tylko na 30 dni.

Bezpieczeństwo: najpierw zaznaczę, że Kirgistan przemierzałem zaraz po etnicznej czystce w Dolinie Fergana. Ku mojemu zdziwieniu zawsze było bardzo bezpiecznie i nigdy nie miałem problemów choć prasa bardzo delikatna prasa brytyjska wypisywała bzdurne horrory na temat Kirgistanu. Tyczy się to zarówno Biszkek i obszaru dookoła Issyk-Köl, centralnej części kraju oraz południa. Gdy wjechałem do pokrytego gruzami Osz i Jalal-Abad też nie miałem problemów. Radzę się tylko trzymać z dala od „brudnych gliniarzy”, którzy szukają powodu do dania im łapówek, i oczywiście należy być rozważnym jeśli chodzi o wyprawy w góry i samotne wycieczki w odludne tereny.

Poruszanie się po kraju: W północnej części kraju nie ma żadnego problemu z transportem. Polecam tu szczególnie małe busiki (marszrutki). Jeśli chodzi o pokonanie dystansu Biszkek-Osz to gdy ja tu byłem, jedynym możliwym środkiem transportu była dzielona taksówka. W górach trzeba dużo chodzić lub wynająć konia lub ewentualnie osła. Innym wspaniałym środkiem transportu jest autostop do którego tak przywykłem, że nie zatrzymywałem już małych autobusów.

Ceny: (na rok 2010 gdy £1 = 75KGS) Kirgistan jest tani lecz należy się targować gdyż cena dla turysty jest droższa. Zauważyłem też, że zaoszczędziłem dużo pieniędzy mówiąc po rosyjsku i legitymując się polskim paszportem. Myślę, że $20 dziennie wystarczy choć można bez problemu wydać więcej. Najdroższe są dzielone taksówki i zakwaterowanie w Biszkek. Jedzenie i internet są tanie.

Klimat: jak na tak mały kraj klimat Kirgistanu jest bardzo zróżnicowany. W niektórych regionach występuje klimat kontynentalny a w innym bliski do morskiego. Dzieje się to z powodu ogromnego jeziora Issyk-Köl i otaczających go gór. Na większości przestrzeni Kirgistanu występuje klimat umiarkowany a na południu subtropikalny. Nad jeziorem Issyk-Köl występują liczne wiatry a temperatura zimą to około -4oC do -9oC a latem 20oC do 27oC. W rejonach wysokogórskich temperatura powietrza spada nawet do -50oC a najwyższa temperatura letnia m.in. w południowym Kirgistanie to 43oC.

ZOSTAW KOMENTARZ

  • Zwierzęta
  • Akta plażowe
  • Ciekawi ludzie - niezapomniane twarze
  • Birma (Myanmar)
  • Armenia
  • Tadżykistan